Bir kişi nasıl kısıtlanabilir?
Vasilik davası açarak kişi hakkında kısıtlama kararı alınmaktadır. Bu soru özellikle kendi ihtiyaçlarını gidermekte zorlanan belli bir yaşın üzerindeki insanlar için sorulmaktadır. Bir kişinin vesayet altına alınabilmesi için küçüklük veya kısıtlama olmak üzere iki sebep bulunmaktadır. Velayet altında bulunmayan her küçük vesayet altına alınacaktır. Kısıtlama halleri ise dört tanedir; akıl hastalığı veya akıl zayıflığı hali, Savurganlık, alkol veya uyuşturucu madde bağımlılığı, kötü yaşama tarzı, kötü yönetim, özgürlüğü bağlayıcı ceza ve istek üzerine kişiler vesayet altına alınabilirler. Kişinin kısıtlanması için mutlaka mahkeme kararı gerekmektedir. Tek başına sağlık raporu kişinin kısıtlanması için yeterli değildir. Vesayet kamu düzenini ilgilendirdiği için vesayet organları tarafından resen harekete geçilebilecektir. Dosya içerisinde talep bulunmasa dahi mahkeme resen araştırma yapacaktır.
Akıl hastalığı sebebiyle kişinin kısıtlanması
– Akıl hastalığı veya akıl zayıflığı sebebiyle işlerini göremeyen veya korunması ve bakımı için kendisine sürekli yardım gereken ya da başkalarının güvenliğini tehlikeye sokan herkes kısıtlanabilir. Bu kişilerin kısıtlanması için ilgili kişiler mahkemeye başvurabileceklerdir. Kısıtlanması talep edilen kişinin akıl hastalığı olup olmadığının tespiti için resmi sağlık kurulu raporu alınacaktır. Bu rapor doğrultusunda kişinin kısıtlanması gerektiğine karar verilebilecektir. Kısıtlama kararı öncesinde mahkemenin, kısıtlı adayını dinlemesi zorunlu değildir. Ancak sağlık raporunda kısıtlanması talep edilen kişinin mahkeme huzurunda dinlenilmesi gerektiği yönünde görüş bildirilmiş olabilir. Bu durumda ise mahkeme kişiyi dinleyecektir. Kişinin ruhsal bozukluğunun, şüpheye yer vermeyen ve kronikleşmiş bir hal almış olması gerekmektedir. Akıl hastalığının kısıtlanmasını gerektirecek seviyede olmaması durumunda ise kısıtlama kararı verilemeyecektir.
Kişinin hürriyetini bağlayıcı ceza alması
Bir kişinin bir yıl veya daha uzun süreli özgürlüğünü bağlayıcı ceza alması durumunda mahkeme tarafından kısıtlanması gerekmektedir. Fakat bu durumun tutuklu yargılanma hali ile karıştırılmaması gerekmektedir. Tutuklu yargılanma halinde kişinin vesayet altına alınmasına gerek yoktur. Kaldı ki TMK md. 407 hükmü anayasa mahkemesi tarafından iptal edilmiştir. İptal kararının, Anayasa mahkemesinin resmi gazetede yayınlanmasından başlayarak 9 ay sonra yürürlüğe gireceği şeklinde karar alınmıştır.
İstek Üzerine Kısıtlanma Hali
Kişinin kendi talebi doğrultusunda da kısıtlanması mümkündür. Yaşlılığı, engelliliği, deneyimsizliği veya ağır hastalığı sebebiyle işlerini gerektiği gibi yönetemediğini ispat eden her ergin kısıtlanmasını isteyebilecektir. Mahkemece kısıtlanmasını gerektirir bir hal olduğu kanaatine varılırsa kişi hakkında kısıtlama kararı verilecektir. Mahkemece kısıtlanmasını gerektirir bir hal bulunmadığı yönünde kanaat oluşursa dava reddedilecektir.
Savurganlık, alkol veya uyuşturucu madde bağımlılığı, kötü yaşama tarzı, kötü yönetim
Sürekli olarak alkol kullanan ve bu kullanımı neticesinde malvarlığını yönetemeyecek hale gelen veyahut başka canlılara zarar verme ihtimali bulunan kişilere mahkeme kararı ile vasi atanması mümkündür. Savurganlık hali, kişinin, hayatın olağan akışında kişilerin yapmış olduğu harcamalardan kat ve kat daha fazla harcama yapıyor olması, ailesini ekonomik olarak zor duruma düşürmesi, bu harcamaları sebebiyle darlığa düşmesi halidir. Bu hareketlerinin süreklilik göstermesi gerekmektedir. Vesayet makamı tarafından bu kişilerin mahkemede dinlenilmesi zorunluluğu bulunmaktadır. Kısıtlanması istenen kişinin mahkemeye gelmemesi durumunda kolluk marifetiyle mahkemeye getirtilecektir. Kısıtlı adayının mahkemeye gelmesinde imkansızlık hali mevcut ise mahalde dinlenilebilecektir. Alkol ve uyuşturucu kullanımında ise sağlık kurulundan rapor alınması gerekmektedir. Daha önce alkol kullanımı ile ilgili tedavi görüp görmediği sağlık kuruluşlarından sorulmalıdır. Sağlık kuruluşundan gelen cevap neticesinde dosya bütün olarak değerlendirilmelidir.
Nasıl vasi olabilirim?
Sosyal yaşantımızda birlikte olduğumuz insanların TMK’da sayılan kısıtlanma hallerinden birinde bulunmuş olması bizi üzmekle beraber o kişinin hayatına devam edebilmesi için bir rehbere ihtiyaç duyması kaçınılmazdır. Bu kişiye ise TMK kapsamında vasi denilmektedir.
Bir kişinin kısıtlanan kişiye vasi olabilmesi için bazı şartları taşıması gerekmektedir. Vasi olunabilmesi için öncelikle kişi hakkında kısıtlanma kararı olması gerekmektedir. Hakkında kısıtlanma kararı verilen kişiye görevlendirilen vasi, vesayet altına konulan kısıtlının şahsına özen ve ilgi göstermesi gerekmektedir. Hukuksal işlemlerinde kısıtlıyı temsil etmelidir. Tüzel kişilerin vasilik yapması mümkün değildir. Vasi ancak gerçek kişiler arasından seçilecektir. Vasi olacak kişinin kısıtlanmamış olması gerekmektedir. Öncelikli olarak kısıtlının eşi veya yakınlarından birisi vasi olacaktır. Aralarında husumet bulunmaması gerekmektedir. Kısıtlı ile vasi arasında menfaat çatışması bulunmamalıdır.
Vasi atanan kişinin vasiliği reddetme imkanı bulunmamaktadır. Ancak kanunda belirtilen özel haller bulunursa vasilikten kaçınma söz konusu olacaktır. Bunlar, altmış yaşını doldurmuş olmak, bedensel engelleri veya sürekli hastalıkları sebebiyle vasilik görevini yapmakta zorlanacak olmak, dörtten çok çocuğun velisi olmak, üzerinde vasilik görevi olanlar, cumhurbaşkanı, TBMM üyeleri, cumhurbaşkanı yardımcıları, bakanlar, hâkimlik ve savcılık mesleği mensupları vasilikten kaçınabilirler. Bu haller kanunda sayma yoluyla belirtildiği için genişletilmesi mümkün değildir. Bu hallerden birinin bulunması durumunda dilekçe ile vasilik reddedilebilecektir.
Vasilik nasıl kaldırılır?
Vasi atanması ve kişinin kısıtlanması mahkeme kararı ile mümkündür. Dolayısıyla bu işlemlerin kaldırılması da ancak mahkeme kararı ile olacaktır. Kısıtlılığı gerektiren halin ortadan kalkması neticesinde mahkemeden kısıtlılık halinin sona erdirilmesi ve vasiliğin kaldırılması talep edilmelidir.
Vasilik davası hangi mahkemede açılır?
Vesayet ile ilgili işlemler Sulh Hukuk Mahkemelerinde görülecektir. Örneğin Konya il sınırları içerisinde Konya Sulh Hukuk Mahkemeleri yetkili ve görevlidir.
Vasilik davası avukat ücreti ne kadar?
Vesayet ile ilgili iş ve işlemler Sulh Hukuk Mahkemelerinde görülen iş ve işlemlerdendir. Her dosya kendi şartları dâhilinde değerlendirilecektir. Yüz yüze yapılan görüşmeler neticesinde sarf edilen emeğin karşılığı olarak bir bedel belirlenecektir. Her halükarda bu miktar AAÜT’ye göre 2024 yılı için 10.700 TL asgari miktardan aşağısı olamayacaktır.
Instagram sayfamıza ulaşmak için lütfen tıklayınız.
Diğer yazılarımız için blog sayfamızı ziyaret edebilirsiniz.
